Ως Jewel Time συμμετείχαμε σε μία ξενάγηση για τη φετινή Biennale Σύγχρονου Εικαστικού Κοσμήματος του ΜΚΗΛ με τίτλο «Gates of Transition». Η έκθεση διαρκεί 7 μήνες από τις 22 Απριλίου 2025 έως τις 22 Νοεμβρίου 2025 και μέσα σε αυτό το διάστημα, κανείς μπορεί να απολαύσει μία βουτιά στο μαγικό κόσμο της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Και από αυτή, σίγουρα δε θα επιστρέψει ίδιος.

της Κατερίνας Σπανούδη

Η φετινή θεματική της έκθεσης επικεντρώνεται σε καρφίτσες και μικρόγλυπα αντικείμενα, που κατασκευάστηκαν μέσα στο τελευταίο έτος και συνδέονται με την έννοια της μετάβασης εκφράζοντας τα προσωπικά βιώματα των καλλιτεχνών, τις πολιτικές ή θρησκευτικές τους πεποιθήσεις, τις κοινωνικές μεταβολές, και τη συνεχή τους εξερεύνηση μέσα από πειραματισμούς.

 
100 καλλιτέχνες και καλλιτέχνιδες προερχόμενοι από τις 5 ηπείρους, συσπειρώνονται για να αναδείξουν διαύλους επικοινωνίας μεταξύ των διαφορετικών τους πολιτισμών και να μιλήσουν μέσω των έργων τους για φιλοσοφικές και αφαιρετικές έννοιες δίνοντας στα υλικά τους μία διαφορετική λειτουργία πέραν της χρηστικής.

Στο μουσείο είδαμε έργα από ανακυκλωμένο χαρτί, από πορσελάνη και ακουστικά, από φυσικό μελισσοκέρι, από πατάτα και καλσόν ή ακόμη από δέρμα ταράνδου, τα οποία πέρα από το ότι αποτελούν απτά αριστουργήματα βιωσιμότητας, φέρουν και συμβολικό χαρακτήρα. Ένα έργο, σχεδιασμένο ώστε να μοιάζει με δίχτυ έχει κατασκευαστεί από φυσικά σπασμένο αυγό γατόψαρου (cat fish) ενώ ένα άλλο γλυπτό απεικονίζει στοιβαγμένα καλλυντικά εγείροντας προβληματισμούς γύρω από το πόσο τελικά αυτά είναι φιλικά προς το περιβάλλον ή ακόμη και προς τον ανθρώπινο οργανισμό.

Κάθε έργο δεν είναι απλώς ένα κόσμημα, αλλά μεταβαίνει σε διαφορετικές διαστάσεις και εννοιολογήσεις. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην αισθητική, την ακαδημαϊκή, την προσωπική αλλά και την κοινωνική διάσταση. 

Με αυτόν τον τρόπο οι «Πύλες Μετάβασης» ανοίγουν το δρόμο για την αμφισβήτηση και των επαναπροσδιορισμό των σημείων και των σημαινόντων τους, των κοινωνικών στερεοτύπων και προτύπων και του τρόπου που έχουμε συνηθίσει ή εκπαιδευτεί να αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο. Πρόκειται για μία μοναδική ευκαιρία, οι καλλιτέχνες και το κοινό να κοιταχτούν και να σταθούν σε ένα χαοτικό μα κοινό πεδίο διαλόγου, απελευθερωμένο από χρονολογικά και γεωγραφικά όρια, σε ένα πεδίο όπου όλοι, όλες και όλα χωρούν κάτω από το πρίσμα της προστασίας του περιβάλλοντος.
Το εικαστικό κόσμημα, είναι το αποτέλεσμα της μετατροπής των καλλιτεχνικών ιδεών σε φορέσιμη τέχνη. Αποτελεί μέσο προσωπικής έκφρασης ενώ παράλληλα συνδέεται με τις πολιτισμικές και κοινωνικές τάσεις, συγκεντρώνοντας πολλά χρόνια ιστορίας και μεταβάσεων στην «πλάτη» του.

Έτσι, η καρφίτσα, αποτελώντας το ιδανικότερο παράδειγμα «μετάβασης», είναι η απτή απόδειξη των διαφορετικών διαστάσεων που δίνονται σε ένα αντικείμενο. Με τις ρίζες της να φτάνουν ως τη Νεολιθική Εποχή, διαπερνά την ιστορία μεταφέροντας σημαντικές γνώσεις για τις παραδόσεις και τις πολιτισμικές τάσεις των λαών ανά τους αιώνες. Ταυτόχρονα, εναλλάσσει τους ρόλους της, αποτελώντας χρηστικό αντικείμενο για τη στερέωση ενδυμάτων ή κλειδιών, σύμβολο πλούτου και ταυτότητας ή αντικείμενο σύνδεσης με σημαντικά γεγονότα και επετείους. Σήμερα έχει και έντονη συλλεκτική αξία.

Οι σημασίες που «φοράμε» στα αντικείμενα και στις δημιουργίες μας μπορούν να είναι ατέλειωτες. Κι εκεί ακριβώς έγκειται ένα κομμάτι της τέχνης: στη διασφάλιση πως κάτι τέτοιο θα ισχύει και θα ενισχύεται στους αιώνες.

Επιμελητής έκθεσης: Βύρωνας Βαφειάδης

Στη «Gates of Transition» υπάρχει και μία ξεχωριστή ενότητα, όπου αποδίδεται φόρος τιμής σε καλλιτέχνες που παρότι δε βρίσκονται πλέον εν ζωή, επιχείρησαν στο έργο τους μία «μετάβαση» που διαχρονικά διδάσκει και εμπνέει τις επόμενες γενιές.